سامانه‌های مانیتورینگ سلامت سرویس‌ها و زیرساخت‌ها (Service and Infrastructure Health Monitoring Systems) به‌منظور پایش وضعیت و عملکرد سامانه‌های مختلف IT  طراحی شده‌اند و در هر سازمانی که به‌نوعی از خدمات فناوری اطلاعات استفاده می‌کند، نقش حیاتی دارند. این سامانه‌ها به مدیران وکارشناسان فناوری اطلاعات کمک می‌کنند که وضعیت سلامت سرویس‌ها و سلامت زیرساخت‌های خود را به‌طور مداوم تحت نظر داشته باشند، از بروز مشکلات جلوگیری کنند و کیفیت و پایداری خدمات را تضمین نمایند.

دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، با گسترش استفاده از کامپیوترها در سازمان‌ها، اولین سیستم‌های نظارت بر شبکه به‌منظور مانیتورینگ سخت‌افزار و شناسایی اختلالات به وجود آمدند. این سیستم‌ها اغلب به‌صورت دستی و بسیار محدود عمل می‌کردند و اطلاعات کمی را جمع‌آوری می‌کردند.

دهه ۱۹۸۰،  با پیشرفت شبکه‌های کامپیوتری و معرفی پروتکل‌هایی مانند SNMP (Simple Network Management Protocol)، سیستم‌های مانیتورینگ پیشرفته‌تری به وجود آمدند. این پروتکل امکان مانیتورینگ خودکار و نظارت بر تجهیزات شبکه مانند روترها و سوئیچ‌ها را فراهم کرد و باعث شد سازمان‌ها بتوانند به شکل موثرتری وضعیت شبکه‌های خود را پایش کنند.

دهه ۱۹۹۰، با گسترش اینترنت و ورود سیستم‌های پیچیده، نیاز به نظارت بر سرویس‌ها و نرم‌افزارها افزایش یافت. نرم‌افزارهای مانیتورینگ مانند Nagios و MRTG معرفی شدند که امکانات بیشتری برای مانیتورینگ اجزای شبکه، سرورها و سرویس‌های مختلف داشتند.

دهه ۲۰۰۰، با رشد فناوری‌های مجازی‌سازی و پردازش ابری، نیاز به سیستم‌های مانیتورینگ جامع‌تر برای نظارت بر محیط‌های چندلایه بیشتر شد. در این دوره، ابزارهایی مانند Zabbix و Splunk معرفی شدند که امکان جمع‌آوری، پردازش و تحلیل داده‌ها از منابع متنوع را فراهم کردند. همچنین با توجه به گسترش اپلیکیشن‌های تحت وب، ابزارهای مانیتورینگ سرویس‌های وب مانند New Relic و AppDynamics به وجود آمدند.

دهه ۲۰۱۰ به بعد، با گسترش تکنولوژی‌های نوین مانند Docker، Kubernetes و محیط‌های میکروسرویس، مانیتورینگ به یک بخش جدایی‌ناپذیر در مدیریت زیرساخت‌ها تبدیل شد. ابزارهای مدرن مانند Prometheus، Grafana و ELK Stack برای پایش و بصری‌سازی داده‌ها توسعه یافتند. این ابزارها امکان مانیتورینگ دقیق‌تر و تحلیل بلادرنگ از وضعیت زیرساخت‌ها و سرویس‌ها را فراهم کردند.

امروزه، سیستم‌های مانیتورینگ به سطوح پیشرفته‌ای از خودکارسازی و یادگیری ماشین رسیده‌اند. با استفاده از هوش مصنوعی، این سامانه‌ها می‌توانند مشکلات را پیش‌بینی کرده و حتی به صورت خودکار اقدام به رفع آن‌ها کنند. همچنین، با توسعه فناوری اینترنت اشیا (IoT)، بسیاری از سازمان‌ها نیاز به مانیتورینگ گسترده‌تر برای دستگاه‌های متصل به شبکه دارند.