سامانه درگاه یکپارچه اطلاعات روستایی (دیار)
عنوان کامل پروژه
سامانه درگاه یکپارچه اطلاعات روستایی
نام اختصاری
دیار (درگاه یکپارچه اطلاعات
روستایی)
نام کارفرما
وزارت ارتباطات و فناوری
اطلاعات
سال تولید
1396
زمینه محصول
GIS,Database
توصیف محصول
سامانه دیار (درگاه یکپارچه اطلاعات روستایی) که در وسعت ملی و در محدوده 31 استان و 97538 روستا به اجرا درآمده است، سامانهای است برای جمعآوری، ثبت، نگهداشت و نمایش اطلاعاتی مختلف در ارتباط با روستاهای کشور. این اطلاعات شامل اطلاعات پوشش مخابراتی و اینترنت، مکانهای گردشگری، موزهها، مدارس و… است.
اطلاعات مورد نظر از دو طریق در سامانه جمعآوری میشوند الف) ثبت دادهها از سوی اپراتورها که اغلب مربوط به اطلاعات مکانهای گردشگری، موزهها، مدارس و… میشوند. ب) درایوتست و استفاده از سامانه سخت افزاری پایش سطح سیگنال که مربوط به پوشش مخابراتی و اینترنت در سطح روستاهای کشور است.
روش اصلی نمایش اطلاعات به شکل نمایش کلاستر شده و کلی اطلاعات در سطح اول (کشور و استان) و در ادامه امکان عمیقشدن (Drill Down) بر روی هر یک از کلاسترها و دستهبندیها که تا سطح یک روستا و یا دکل مخابراتی پیش میرود.
از دلائل اصلی طراحی و تولید این سامانه عبارتند از: نیاز برخی سازمانها و نهادهای ذینفع نظیر وزارت آموزشوپرورش، معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاستجمهوری و دیگر سازمانها و لزوم تحلیل و گزارشگیری از اطلاعات جمعآوری شده و مقایسه آنها در بازههای زمانی موردنظر، همچنین جهت برنامهریزی در راستای ارائه خدمات به روستاییان و مناطق محروم، توسعه دولت الکترونیک و اجراییشدن سیاستهای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات.
کاربردهای سامانه
- داشبوردی برای مدیران سطح کلان کشور که در بخشهای توسعه و عمران روستایی مدیریت میکنند.
- داشبوردی برای مدیران سطح کلان پروژه که وظیفه کنترل پیشرفت پیمانکاران در حوزههای توسعه و عمران روستایی را بر عهده دارند.
- بانک اطلاعاتی قوی و یکپارچه از اطلاعات روستایی در حوزههای مختلف فناوری، گردشگری و آموزش
- ابزاری برای مقایسه پیشرفت بخشهای توسعه و عمران روستایی در سالهای مختلف
ویژگیهای سامانه
- امکان مشاهده اطلاعات آماری کلاستر شده در سطح کلان باقابلیت عمیقشدن (Drill Down) در هر کلاستر تا جزئیترین اطلاعات و تصاویر
- امکان انتخاب لایههای مختلف از قبیل تقسیمات کشوری (استان، شهرستان، بخش، دهستان، روستا)، مدارس، موزهها، مکانهای گردشگری، پوشش مخابراتی و اینترنتی، کنترل پروژه
- رابط کاربری خاص و متمایز و استفاده از گرافیک چشمگیر و مبتنی بر نقشه
- دارابودن امکان ثبت اخبار و نمایش آن در سامانه
- داشبوردهای متنوع
- امکان درج اطلاعات سرشماری سالهای بعدی
- توسعه و ارتقای پوشش مخابراتی تلفن همراه مشترکین اپراتورها در روستاها
- نمایش نقاط مورداستفاده سازمانها و ارگانهای دیگر بر اساس مشخصات جغرافیایی
- نمایش مسیر فیبرهای موجود روستایی و امکان بررسی ایجاد بسترهای فیبر در آینده
- نمایش مسیر جادهها باتوجهبه درایوتست های دریافتی (قابل لینک با سایر اطلاعات وزارت راهوترابری)
- دستهبندی خدمات ارائه شده به روستاییان در سه سرویس کلی “سرویس اینترنتی، سرویس سیار و سرویس تلفن ثابت”
- امکان بررسی چگونگی عملکرد اپراتورهای سیار، تلفن ثابت و اینترنت در سالهای سرشماری 1390 و 1395 جهت ایجاد، توسعه و ارتقاء موارد گفته شده به صورت ترکیبی و تفکیک شده
- نمایش حالت مقایسهای در دو سال متفاوت سرشماری در کل روستاهای کشور بهمنظور ایجاد عدالت و توازن در دسترسی به امکانات عمومی و ارتباطی و کاهش شکاف دیجیتال پرداخت
- امکان ارائه حداقل چهار خدمت الکترونیکی اصلی دولت (سلامت، آموزش، کشاورزي و بانکی) در هشتاد درصد (80%) روستاهاي بالاي بیست خانوار کشور باهدف ایجاد، توسعه و ارتقا پوشش مخابراتی تلفن خانگی، دیتا و فکس، اینترنت توسط اپراتورهای تلفن ثابت در روستاها
تاریخچه سامانه درگاه یکپارچه اطلاعات روستایی در جهان
سامانههای درگاه یکپارچه اطلاعات روستایی (Integrated Rural Information Portals) باهدف بهبود دسترسی به اطلاعات و خدمات در مناطق روستایی ایجاد شدهاند. این سامانهها در دهههای اخیر، بهویژه با گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، جایگاه ویژهای پیدا کردهاند.
سامانههای درگاه یکپارچه اطلاعات روستایی از دهه ۱۹۹۰ باهدف بهبود دسترسی به خدمات و اطلاعات در مناطق روستایی شکل گرفتند. در ابتدا، کشورهایی مانند آمریکا و اروپا تلاش کردند با استفاده از اینترنت، اطلاعات کشاورزی و خدمات آموزشی را به روستاها منتقل کنند.
در دهه ۲۰۰۰، با گسترش تلفنهای همراه، کشورهایی مثل هند با پروژههایی مانند e-Choupal اطلاعات بازار، کشاورزی و آموزش را برای کشاورزان قابلدسترستر کردند. این روند در آفریقا نیز با سامانههای مشابه برای ارائه اطلاعات هواشناسی و سلامت ادامه یافت.
در دهه ۲۰۲۰، استفاده از هوش مصنوعی و دادههای بزرگ موجب تحول این سامانهها شد و درگاههای یکپارچه با ارائه خدماتی چون پیشبینی آبوهوا، دسترسی به قیمت محصولات و خدمات بهداشتی، نقش مهمی در توسعه روستایی ایفا کردند.
تاریخچه سامانه درگاه یکپارچه اطلاعات روستایی در ایران
در ایران، توسعه سامانههای اطلاعاتی برای مناطق روستایی باهدف بهبود زندگی در این مناطق، کاهش مهاجرت به شهرها، و ارائه خدمات عمومی آغاز شد. این تلاشها از دهه 1380 خورشیدی با گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در کشور شکل جدیتری به خود گرفت.
در اوایل دهه 1380، دولت ایران پروژههایی را با هدف توسعه زیرساختهای ارتباطی و دیجیتالی در مناطق روستایی آغاز کرد. طرحهایی مانند “شبکه ملی اطلاعات” و “ارتباطات روستایی” زیرساخت لازم برای اتصال روستاها به خدمات دیجیتال را فراهم کردند.
در دهه 1390، با رشد فناوری و نیاز به ارائه خدمات یکپارچه، سامانههایی طراحی شدند که اطلاعات کشاورزی، بازار، آموزش و خدمات بهداشتی را برای روستاییان قابل دسترسی کنند. سامانههایی مانند “شبکه روستاهای هوشمند” و برنامههای مرتبط با “وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات” نمونههای اولیه این رویکرد بودند.
در دهه 1400، استفاده از سامانههای یکپارچه اطلاعات روستایی در ایران رشد بیشتری پیدا کرد. پروژههایی نظیر “سامانه جامع توسعه روستایی” و “پلتفرمهای آنلاین خدمات کشاورزی” با بهرهگیری از فناوریهایی مانند دادههای بزرگ (Big Data) و اینترنت اشیا (IoT) به ارائه اطلاعات بازار، پیشبینیهای هواشناسی، و خدمات بهداشتی به روستاها پرداختند. این سامانهها به بهبود کیفیت زندگی روستاییان و توسعه پایدار کمک کردند.
هدف از تولید محصول
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، از تولید سامانه درگاه یکپارچه اطلاعات روستایی اهداف زیر را دنبال میکند:
- عدم وجود سامانهای با اطلاعات جامع
- پایش کیفیت سرویسهای ارائه شده در روستاهای کشور
- ارتقا و بهبود عملکرد اپراتورهای حوزه USO ارتباطی موردنیاز وزارت
- ایجاد توازن و کاهش شکاف دیجیتال در خدماترسانی به روستاییان
- برنامهريزيهاي دقيقتر و تصمیمسازیهای كارآمد در حوزه روستایی کل کشور
- گزارشگیری سریع و دقیق از وضعیت جاری فعالیتها و نظارت صورتگرفته بر اپراتورهای USO
- ارتقا و بهبود سامانه جامع گزارشگیری از وضعیت نظارتهای انجام شده بر روستاهای سراسر کشور
- جمعآوری اطلاعات روستایی در سرفصلهایی مانند جمعیت، مدارس، موزهها، مکانهای گردشگری و… از طریق درگاههای موجود
- جمعآوری اطلاعات پوشش مخابراتی و اینترنتی اپراتورهای مختلف مانند همراه اول، ایرانسل و… از طریق درایو تست
- دسترسی به اطلاعات روستایی با سرعت و جزئیات بالا نسبت به نگهداری کاغذی و فایلی، بهصورت یکپارچه و متمرکز جهت انجام مقایسه و تحلیل به صورت مبتنی بر نقشه
- مدیریت پروژههای توسعه و عمران در حوزه فناوری اطلاعات
- قابلیت مقایسه پیشرفت سالانه پارامترهای کیفی (بیشتر در حوزه پوشش مخابراتی و اینترنتی)
اطلاعات سامانه شامل اطلاعات روستایی، مدارس، نقاط گردشگری، موزهها و… هرکدام به صورت یک نقطه واحد در سراسر کشور پراکنده هستند. برای بهرهبرداری بهتر از این نوع اطلاعات، بهتر است در ابتدا کلیاتی تجمیع شده از اطلاعات روستایی به صورت مبتنی بر نقشه نمایش داده شود و کاربر در هر قسمت که لازم داشت بتواند عمیقتر شده و اصطلاحا Drill Down کند تا بتواند اطلاعات را با جزئیات بیشتری مشاهده نماید. این ماژول اطلاعات را حداقل در 5 سطح استان، شهرستان، بخش، دهستان و روستا کلاستر میکند(تجمیع با قابلیت عمیق شدن).
این ماژول لایههای تقسیمات کشوری را بر روی نقشهنمایش میدهد. از این طریق میتوان مرزبندی بین استانها، شهرها و.. را از یکدیگر تمیز داد.
با استفاده از این ماژول میتوانیم با نمایش تقسیمات کشوری بر روی نقشه میتوانیم مشاهده کنیم هر کلاستر در چه استانی واقع شده است.
این ماژول شامل فرم جمعآوری اطلاعات روستایی است که بالغ بر 300 قلم اطلاعاتی را دریافت و ثبت مینماید. اطلاعات این فرمها به تفکیک سالهای مختلف ثبت میشوند و امکان مقایسه وضعیت اطلاعات روستایی در سالهای مختلف را فراهم مینماید.
از طریق این ماژول میتوانیم اطلاعات موردنیاز سامانه را به تفکیک سال، ثبت نموده و از این دادهها در سایر بخشها مانند داشبورد، نمودارها و نقشه استفاده نمائیم.
در ماژول داشبورد نمودارهای متعددی در معرض نمایش ما قرار دارد. به عنوان مثال نمودار مقایسه پایشهای سالهای مختلف که در این نمودار پایشهای ثبت شده برای هر سال با سال دیگر به صورت نموداری مقایسه میشوند این پایشها حاوی اطلاعاتی مانند سطح پوشش مخابراتی و اینترنتی اپراتورهای تلفن مختلف، تعداد مدرسهها، خانههای بهداشت، دسترسی آسفالته، دسترسی خاکی، دسترسی مالرو، وضعیت برق خورشیدی و برق سراسری و…. است.
با کمک از این ماژول میتوانیم در بخش اول مقایسهای از وضعیت روستاها در سالهای مختلف داشته باشیم همچنین در بخش دوم میزان درصد روستاهای پایش شده و درصد باقیمانده و پایش نشده از تعداد کل روستاها را به تفکیک استانها مشاهده کنیم.
مزیتهای رقابتی محصول (نسبت به سایرین)
- امکان نمایش آمار کلی در سطح کشور همراه باقابلیت جزئی شدن مرحلهای تا سطح روستا و دکلهای مخابراتی
- امکان نمایش کلاستر شده اطلاعات بهصورت گرافیکی بر روی نقشه
- رابط کاربری با طراحی منحصربهفرد
- استفاده مناسب از نقشه و نمادهای گرافیکی برای نمایش اطلاعات
- مشاهده آمار و جزئیات مربوط به پوشش مخابراتی(اپراتورهای مختلف)، پوشش اینترنت، لایههای شهری و جغرافیایی، مکانهای گردشگری، موزهها، مدارس و …. در سطح روستاها
