سامانه فراداده و سرویس کاتالوگ CSW

عنوان کامل پروژه

سامانه فراداده و سرویس کاتالوگ

نام اختصاری

CSW(Catalogue Service for Web)

نام کارفرما

پایگاه ملی علوم داده های زمین

سال تولید

1400

زمینه محصول

GIS

توصیف محصول

سرویس کاتالوگ وب (CSW)، استانداردی برای نمایش کاتالوگ رکوردهای مکانی در اینترنت (از طریق HTTP)   است. کاتالوگ از سوابقی تشکیل شده است که داده‌های مکانی (مانند KML)، خدمات جغرافیایی (مانند WMS) و منابع مرتبط را توصیف می‌کند.

CSW بخشی از سرویس کاتالوگ OGC(Open Geospatial Consortium) است که رابط‌های مشترکی را برای کشف، مرور و پرس‌وجو درباره داده‌ها، خدمات و سایر منابع بالقوه تعریف می‌کند. رکوردها و محصولاتCSW طبق استاندارد به صورت XML هستند. هر رکورد باید دارای فیلدهای اصلی مشخصی باشد از جمله: عنوان، قالب، نوع (به عنوان مثال مجموعه داده، مجموعه داده یا سرویس، BoundingBox یا مستطیل مورد نظر که به صورت طول و عرض جغرافیایی بیان می شود، سیستم مرجع مختصات، و ارتباط به یک رکورد دیگر

عملیات تعریف شده توسط استاندارد CSW عبارتند از:

تعریف محصول: عملیات ثبت اطلاعات توصیفی، الصاق فایلها، مشخص کردن محدوده و موقعیت مکانی، تعیین کلید واژه ها و سایر اطلاعات توصیف گر داده و سرویس

جستجوی محصول: عملیات واکشی محصولات بر اساس جستجو محصول از طریق موقعیت مکانی، محدوده مکانی، مشخص کردن کلید واژه ها، تعیین فیلترهای توصیفی و …

دریافت اطلاعات: دریافت اطلاعات شامل پیش نمایش و دریافت کامل اطلاعات محصول مانند فایل ها و … از طریق خرید و دانلود محصولات

تاریخچه سامانه سرویس کاتالوگ وب (CSW) در جهان

سامانه سرویس کاتالوگ وب (CSW) یکی از استانداردهای کلیدی در حوزه داده‌های مکانی است که توسط Open Geospatial Consortium (OGC) توسعه یافته است. این سامانه برای جستجو، دسترسی و مدیریت متادیتاهای جغرافیایی استفاده می‌شود و به سازمان‌ها امکان می‌دهد داده‌های مکانی را به صورت آنلاین به اشتراک بگذارند.

در دهه 1990، با رشد استفاده از داده‌های مکانی، نیاز به یک استاندارد برای مدیریت متادیتاها و تسهیل تبادل این داده‌ها بین سازمان‌ها و کشورها احساس شد وOGC  به‌عنوان نهاد پیشرو در استانداردسازی داده‌های مکانی شروع به تدوین پروتکل‌های مرتبط کرد.

در اوایل دهه 2000، اولین نسخه‌های CSW توسط OGC منتشر شد. این استاندارد به کاربران اجازه می‌داد از طریق وب‌سرویس به متادیتاهای جغرافیایی دسترسی پیدا کنند و آن‌ها را جستجو کنند

در دهه 2010،CSW  در سطح بین‌المللی به طور گسترده توسط سازمان‌های دولتی و نهادهای تحقیقاتی پذیرفته شد. این سامانه در پروژه‌های محیط‌زیستی، نقشه‌برداری و برنامه‌ریزی شهری به‌کار گرفته شد و همچنین، CSW با فناوری‌های مدرن مانند خدمات ابری و داده‌های بزرگ سازگار شد.

در دهه 2020، CSW  با نسخه‌های جدیدی بهبود یافت که امکان مدیریت داده‌های حجیم و پردازش‌های پیشرفته‌تر را فراهم می‌کرد. این سامانه همچنان یکی از ابزارهای اصلی مدیریت داده‌های مکانی در جهان است.

تاریخچه سامانه سرویس کاتالوگ وب (CSW) در ایران

سامانه سرویس کاتالوگ وب (CSW) در ایران به‌عنوان بخشی از تلاش‌های کشور برای استانداردسازی و مدیریت داده‌های مکانی و جغرافیایی توسعه یافته است. استفاده از این سامانه در ایران با هدف بهبود دسترسی به داده‌های مکانی، تسهیل تبادل این اطلاعات بین نهادهای مختلف و بهبود برنامه‌ریزی‌های مرتبط با زیرساخت‌های جغرافیایی بوده است.

اوایل دهه 1380 (2000 میلادی)، ورود استانداردهای OGC، همزمان با جهانی شدن استفاده از استانداردهای OGC، در ایران نیز نیاز به استانداردسازی داده‌های مکانی برای پروژه‌های ملی و دولتی مانند نقشه‌برداری و زیرساخت‌های اطلاعات مکانی (SDI) احساس شد و سازمان‌ها و نهادهای مختلف، از جمله سازمان نقشه‌برداری و وزارت ارتباطات، شروع به مطالعه و بهره‌گیری از استانداردهای OGC مانند CSW کردند.

دهه 1390 (2010 میلادی)، پذیرش و پیاده‌سازی، در این دوره، سامانه‌های مبتنی بر CSW در پروژه‌های ملی مورد استفاده قرار گرفتند. نهادهای دولتی و پژوهشی در راستای تسهیل دسترسی به داده‌های مکانی و یکپارچگی اطلاعات جغرافیایی، از این سامانه بهره‌برداری کردند، با پیشرفت فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی در کشور، سازمان‌ها به تدریج زیرساخت‌های خود را برای بهره‌برداری از سامانه‌های پیشرفته‌تر مانند CSW آماده کردند.

دهه 1400 (2020 میلادی)، توسعه و به‌کارگیری گسترده، در دهه اخیر، استفاده از CSW در برنامه‌های مرتبط با مدیریت منابع طبیعی، برنامه‌ریزی شهری، و پروژه‌های عمرانی به‌طور گسترده‌تری صورت گرفته است و سامانه‌های مبتنی بر CSW در پروژه‌های کلان ملی مانند زیرساخت ملی داده‌های مکانی (NSDI) و همچنین پروژه‌های مدیریت منابع محیط‌زیستی و شهری به‌کار گرفته شده‌اند.

هدف از تولید محصول

پایگاه ملی علوم داده‌های زمین، از تولید سامانه CSW اهداف زیر را دنبال می‌کند :

  • جمع‌آوری داده‌های توصیفی در خصوص پروژه‌های زمین‌شناسی کشور و جهان
  • ایجاد مرجعیت داده‌های توصیفی پروژه‌های زمین‌شناسی و انتقال آن به متولی واقعی آن
  • تولید، جمع‌آوری، بسط و گسترش داده‌های مورد نیاز برای سرویس‌های زمین‌شناسی
  • کمک به جامعه زمین‌شناسی کشور از طریق ایجاد یک بانک کامل، جامع و پویا از داده‌های توصیفی

ماژول جستجو بر اساس نقشه یک ابزار کاربردی و تعاملی است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا با استفاده از امکانات بصری و گرافیکی قرار داده شده، محدوده جغرافیایی مورد نظر خود را انتخاب نمایند، این ابزار گرافیکی شامل ترسیم محدوده به شکل دایره، مربع و چند ضلعی می‌باشد که با استفاده از این اشکال هندسی محدوده جغرافیایی مورد نظر روی نقشه ترسیم و مشخص می‌گردد، این ماژول با ادغام لایه‌های مختلف داده‌های مکانی و استفاده از ویژگی‌های گرافیکی جذاب، تجربه کاربری راحت و هوشمندی را برای کاربران فراهم می‌کند.

با استفاده از ماژول جستجو بر اساس نقشه، محدوده جغرافیایی روی نقشه مشخص می‌گردد و براساس محدوده مشخص شده، محصولات موجود و تعریف شده در سامانه CSW با توجه به این محدوده جغرافیایی فیلتر می‌شوند و محصولاتی نمایش داده می‌شوند که از نظر داده‌های جغرافیایی در این محدوده جغرافیایی قرار می‌گیرند.

ماژول نمایش لایه‌های زمین‌شناسی یکی از ابزارهای کاربردی موجود در سامانهCSW می باشد که به تحلیل و نمایش داده‌های زمین‌شناسی در مناطق جغرافیایی مختلف کمک می‌کند. این ماژول برای کاربران امکان مشاهده، ارزیابی و تحلیل ساختارهای زمین‌شناسی هر منطقه را با در نظر گرفتن ایندکس‌های زمین‌شناسی و تقسیمات کشوری مانند کشور، استان و شهرستان فراهم می‌کند.

با استفاده از ماژول نمایش لایه‌های زمین‌شناسی، در زمان تعریف یک محصول امکان نمایش لایه و زیر لایه های متعلق به لایه انتخاب شده روی نقشه جغرافیایی برای کاربر فراهم می‌گردد، همچنین روی نقشه جغرافیایی موجود در صفحه اصلی سامانه با انتخاب زیرلایه های مختلف، نقشه جغرافیایی براساس فیلتر انتخاب شده به صورت گرافیکی ترسیم می‌گردد و با انتخاب هر بخش از نقشه، محصولات مرتبط با لایه انتخاب شده نمایش داده می‌شود.

ماژول مبدل موقعیت جغرافیایی امکانی کاربردی در سامانهCSW می باشد که امکان تبدیل و نمایش مختصات جغرافیایی در سه فرمت رایج Decimal Degree،UTM و DMS را بر روی نقشه فراهم می‌کند. این ماژول برای افرادی که با داده‌های مکانی کار می‌کنند، بسیار مهم و کارآمد می باشد.

از ماژول مبدل موقعیت جغرافیایی در قسمت تعریف محصول و ثبت اطلاعات جغرافیایی محصول استفاده می‌گردد، در این قسمت از سامانهCSW تبدیل بین سه فرمت اصلی مختصات به صورت زیر انجام می‌گیرد:

Decimal Degree  ، یک فرمت مختصات جغرافیایی است که برای نشان دادن عرض و طول جغرافیایی استفاده می‌شود و در پروژه‌های نقشه‌برداری برای تعیین دقیق موقعیت نقاط مکانی بر روی نقشه استفاده می‌شود.

مبدل موقعیت جغرافیایی (Universal Transverse Mercator)UTM ، یک سیستم مختصات دو بعدی است. هر منطقه دارای مختصات خاص خود است و مختصات در این مناطق به شکل x و y نمایش داده می‌شوند وموقعیت مکانی براساس داده‌های وارد شده روی  نقشه ترسیم می‌گردد.

مبدل موقعیت جغرافیایی DMS (Degrees, Minutes, Seconds) یکی از روش‌های متداول برای نمایش مختصات جغرافیایی است. این سیستم مختصات به جای استفاده از اعداد اعشاری، موقعیت‌ها را با تقسیم به درجات، دقایق و ثانیه‌ها نمایش می‌دهد و وموقعیت مکانی براساس داده های وارد شده روی  نقشه ترسیم می‌گردد.

ماژول اشتراک گذاری فایل به کاربران اجازه می‌دهد تا فایل‌های مرتبط با پروژه‌ها (مانند گزارش‌ها، برنامه‌های زمان‌بندی، اسناد طراحی) را در یک مکان مرکزی به اشتراک بگذارند. این امر همکاری بین اعضای تیم را بهبود می‌بخشد، به ویژه وقتی تیم‌ها در مکان‌های مختلف جغرافیایی قرار دارند. این فایل‌ها معمولاً در فضای ابری ذخیره می‌شوند، ماژول اشتراک‌گذاری فایل این امکان را فراهم می‌کند تا فایل‌ها با امنیت و کنترل دسترسی به اشتراک گذاشته شوند، به طوری که فقط کاربران مشخص شده به فایل‌ها دسترسی داشته باشند.

از ماژول  اشتراک گذاری فایل در تعریف محصول استفاده می گردد، در زمان تعریف یک محصول در قسمت فایل های مرتبط با محصول، امکان انتخاب لینک فایل‌ها از فضای ابری فراهم می‌گردد و کاربران در صورت نیاز می‌توانند از فایل های به اشتراک گذاشته شده برای محصول مورد نظر استفاده نمایند.

ماژول پنجره ملی خدمات دولت هوشمند یک پلتفرم دیجیتالی است که برای تسهیل ارائه خدمات دولتی و عمومی به شهروندان طراحی شده است. هدف اصلی این ماژول، ساده‌سازی فرآیند دسترسی به خدمات مختلف دولتی و کاهش بوروکراسی است. از طریق این پنجره ملی، کاربران می‌توانند به خدمات مختلفی مانند ثبت اسناد، درخواست مجوزها، پیگیری مدارک و سایر خدمات اداری و اجتماعی دسترسی پیدا کنند. این ماژول معمولاً به عنوان یک پلتفرم جامع در سایت‌های دولتی ارائه می‌شود و به منظور افزایش شفافیت، کارآمدی و کاهش زمان انجام امور طراحی شده است. در سامانه CSW نیز برای ورود به برنامه می توان از این پنجره استفاده نمود.

ماژول پنجره ملی خدمات دولت هوشمند در زمان ورود به سامانهCSW قابل استفاده می باشد، به این صورت که اگر از طریق ماژول پنجره ملی خدمات دولت هوشمند وارد سامانهCSW شویم دیگه نیاز به لاگین جداگانه برای ورود به سامانه CSW وجود ندارد و سامانهCSW به صورت خودکار کاربری که از طریق پنجره ملی خدمات دولت هوشمند وارد سیستم شده است را شناسایی می‌نماید .

ماژول فروش محصولات بخشی از سامانه CSW می‌باشد که در آن امکان فروش محصولات ثبت شده وجود دارد، این ماژول در صورتی که محصولی قابل فروش باشد قابل استفاده می‌باشد .

در زمان تعریف یک محصول، امکانی وجود دارد که با فعال کردن آن محصول قابلیت فروش و قیمت گذاری خواهد داشت، در صورتی که محصولی چنین قابلیتی داشته باشد امکان فروش برای آن محصول فراهم می‌گردد و کاربران از طریق دکمه خرید امکان خریداری محصول مورد نظر را خواهند داشت.

مزیت‌های رقابتی محصول (نسبت به سایرین)

  • قابلیت نمایش محصولات بر روی نقشه
  • قابلیت ثبت محصولات متنوع مانند داده های رقومی، انواع نقشه، داده های توصیفی و . . . در سامانه
  • قابلیت جستجو بر اساس نقشه، ابزارهای پالیگون و محدوده های تعین شده توسط کاربر و همچنین سایر اطلاعات متنی و جغرافیائی
  • قابلیت لینک به محصولات به صورت فایل های متمرکز